Roel Mathijssen | docent bij de School voor Kunst, Cultuur en Media
Je in een andere lesomgeving wanen met behulp van een VR-bril. Een educatieve computergame spelen. Of een robot in de klas die helpt bij bepaalde lestaken. Technologie in het onderwijs ontwikkelt zich snel en biedt veel kansen. Maar er zijn ook risico's. Denk alleen al aan het maken van verslagen met ChatGPT. Hoe gaan we er goed mee om? Roel Mathijssen is docent bij de School voor Kunst, Cultuur en Media. Hij deelt zijn visie over het onderwijs van de toekomst, en de plek van technologie daarin.
Op dit moment speelt Artificial Intelligence (AI) al een grote rol in het onderwijs, begint Roel. “Het docentenvak is erg veranderd in de afgelopen jaren; ontwikkelingen gaan razendsnel en daarom moeten we onze lessen telkens opnieuw vormgeven. Met AI kan dat. Ik gebruik het voor het ontwikkelen van bijna al mijn lessen. Normaal begin ik met een leeg Word-vel, met AI is mijn les al voor tachtig procent klaar en hoef ik alleen nog maar te controleren of alles klopt.” Studenten mogen van Roel ook AI in de les gebruiken. “Ik kan me voorstellen dat het bij het examen Nederlands niet gewenst is, maar ik geef een kunstvak waarbij conceptuitwisseling belangrijk is en studenten scripts schrijven. Daar kan AI ze bij helpen.”
Natuurlijk kent AI ook risico's. Roel: “Studenten hebben de ideale cheattool als ze niet zelf willen nadenken. Een student die geen zin heeft om een verslag te schrijven, kan met ChatGPT in twee minuten klaar zijn. Wij moeten onze studenten leren kritisch ChatGPT of andere tools te gebruiken, zodat ze zich het werk eigen maken.”
AI geeft nieuw perspectief. “Onderwijs moet bijdragen aan de ontwikkeling van studenten. Op een manier die aansluit bij onze verwachtingen als opleider én bij die van de praktijk. Dat betekent dat onderwijs voortdurend verandert. Dat kan bijvoorbeeld al betekenen dat bij een eindverslag voortaan ook een gesprek hoort. Heeft een student het verslag niet zelf geschreven? Dan ben je daar zo achter.” Het is belangrijk om met studenten in gesprek te blijven. “Zo houden we zicht op wat ze doen en kunnen we daarop inspelen. AI hoeft geen cheattool te zijn.”
“Gepersonaliseerd Leren en Leven Lang Ontwikkelen zijn de belangrijkste strategische pijlers van Onderwijsgroep Tilburg op dit moment. Met behulp van technologie kunnen we ons onderwijs flexibeler en meer gepersonaliseerd inrichten.”
Het gebruik van technologie biedt juist veel kansen voor de toekomst, zegt Roel. “Gepersonaliseerd Leren en Leven Lang Ontwikkelen zijn de belangrijkste strategische pijlers van Onderwijsgroep Tilburg op dit moment. Met behulp van technologie kunnen we ons onderwijs flexibeler en meer gepersonaliseerd inrichten. Ik zie voor me dat een student zich in de toekomst niet inschrijft voor een vaststaande leerroute, maar gaandeweg zijn eigen pad uitstippelt.” De mbo-student is niet altijd gebaat bij veel lezen in boeken, vindt hij. “Onderzoeken hoe we het onderwijs op een andere manier vorm kunnen geven, zodat het past bij de huidige tijd en studenten gemotiveerd blijven om hun studie af te ronden, is belangrijk.”
Het onderwijs moet vernieuwing met behulp van technologie daarom faciliteren, vindt Roel. “Nu doen we dingen soms nog in een bepaalde onderwijsvorm die in de arbeidsmarkt helemaal niet meer toepasbaar is. Spelen we daar beter op in, dan komen studenten beter voorbereid op de arbeidsmarkt terecht. Zijn hun kansen op een mooie baan groter. En wordt het onderwijs leuker.” Roel noemt het voorbeeld van ondertitelen met AI. “Studenten komen met deze nieuwe technieken bij hun stagebedrijf en lopen ineens een stapje voor; ze mogen daar uitleggen hoe ze het voor elkaar krijgen. Dat is tof.” Daarnaast kan AI helpen dichter bij de student te komen. “De afstand tussen student en school kunnen we verkleinen. Docenten zijn veel tijd kwijt met randvoorwaarden, zoals administratieve zaken. Helpt AI ons daarbij, dan blijft er meer ruimte en tijd over voor de student.”
Feit is dat AI niet meer gaat verdwijnen, stelt Roel. “We moeten als school een tandje bijzetten om nieuwe ontwikkelingen bij te benen. ChatGPT schudde in het afgelopen jaar het onderwijs flink op. Over twee jaar kan dat zomaar een andere AI-tool zijn.”
Roel zou graag zien dat we binnen alle opleidingen een lessenreeks over AI ontwikkelen. Daarom sloot hij zich ook aan bij het Practoraat Interactieve Technologie (PIT). Daarin werken onderwijsspecialisten van diverse opleidingen en onderwijsinstellingen samen met bedrijven en studenten om het onderwijs te verrijken met technologie, waaronder AI. Voorlopers ontmoeten elkaar binnen PIT en kijken samen hoe ze projecten kunnen opzetten waarin technologie voor onderwijsverbetering zorgt. “Denk aan onderwijs met VR-brillen, gamification of robots.”
Roel: “We hebben zoveel geluk dat we in Tilburg lesgeven; we hebben een universiteit, hbo en mbo. Bruggen bouwen tussen onderwijsinstellingen kan ons heel veel leren. PIT is daar een mooi voorbeeld van. Daarin maken we gebruik van elkaars krachten.” Een ander mooi voorbeeld is een project waarin AV-specialisten van de opleiding van Roel filmen onder leiding van studenten van de hbo-opleiding journalistiek. “Kruisbestuiving. Daar moeten we samen naartoe. In stapjes. Binnen Onderwijsgroep Tilburg, en ook daarbuiten.”